تاریخچه گز در اصفهان
-گز یکی از شیرینیهای سنتی و اصیل اصفهان است که تاریخچهای غنی و فرهنگی عمیق دارد. این شیرینی از دوران صفویه تاکنون به عنوان سوغات اصلی اصفهان شناخته میشود. در ادامه، به بررسی تاریخچه و ویژگیهای گز اصفهان میپردازیم.
*تاریخچه گز اصفهان:
تاریخچه گز به دوران صفویه بازمیگردد. در این دوره، هنر و فرهنگ ایرانی در اصفهان شکوفا شد و گز به عنوان یکی از نمادهای این شکوفایی معرفی گردید. گفته میشود که ریشه اصلی تولید گز به حلوا چوبه بازمیگردد. حلوا چوبه نوعی شیرینی ارزان و در دسترس بود که در آن از خشخاش استفاده میشد و در گذشته کشاورزان برای رفع خستگی از آن استفاده میکردند. با گذشت زمان، این شیرینی تکامل یافت و به شکل امروزی گز درآمد.
*مواد اولیه و روش تهیه:
برای تهیه گز اصیل اصفهانی، از مواد اولیهای مانند شکر، سفیده تخممرغ، مغز بادام و پسته، هل، گلاب و عصاره گزانگبین استفاده میشود. گزانگبین مادهای طبیعی است که از ترشح حشرات خاصی روی گیاهان به دست میآید و خواص دارویی فراوانی دارد. در گذشته، از گزانگبین به عنوان ماده اصلی در تهیه گز استفاده میشد، اما به دلیل کاهش برداشت آن، در سالهای اخیر از مواد جایگزین استفاده میشود.
*جایگاه فرهنگی و اقتصادی گز:
گز نه تنها به عنوان یک شیرینی محبوب در ایران شناخته میشود، بلکه به عنوان سرمایه معنوی و بخشی از هویت اصفهان نیز محسوب میگردد. این شیرینی سنتی نسل به نسل حفظ شده و تبدیل به بخشی از زندگی مردم اصفهان شده است.
در دوران قاجار، گز اصفهان به کشورهای مختلف صادر میشد و به عنوان یکی از صادرات مهم ایران شناخته میگردید. امروزه نیز صادرات گز به کشورهای مختلف ادامه دارد و این شیرینی به عنوان یک محصول با کیفیت ایرانی در بازارهای جهانی شناخته میشود.
مراجع:
1.کتاب «تاریخچه، آداب و رسوم و آشپزی سنتی استانهای سمنان، مرکزی، قم و اصفهان» نوشته زهرا کشفی
2.مقاله «گز سوغات اصفهان» تسنیم
3.مقاله «GAZ (1) i. GAZ‑ANGOBĪN» در دایرةالمعارف ایرانیکا که به ریشه گیاهی و حشرهای «انگبین گز» میپردازد.